Những mắt xích đan chéo nhau tạo nên cái gọi là "cuộc đời". Đi qua nhiều năm tháng, nhiều thời gian, bao nhiêu lần hẹn với mình một ngày nào ngồi sắp xếp lại tất cả những vui buồn, gói lại hay mở ra những gì mình đã có, nhưng vẫn chưa lúc nào làm được.
Ngày trẻ, người ta đếm đới bằng ngày, bằng tuần. Bây giờ già hơn, mình có một niềm "tự hào" kỳ cục: là có thể đếm đời bằng hàng chục năm. Ban đầu đó chỉ là những con số thuần túy cơ học, nhưng đệm một hồi rồi thấy, sâu trong những con số ấy đều có một linh hồn: linh hồn thời gian.
"Ta ngập ngừng qua hết tuổi đôi mươi..."
Những ngày thanh xuân, khi hoa lá cuộc đời vừa hé nụ, mọi thứ còn non tơ, tươi tắn, ai khi nhớ lại cũng dễ nghĩ, đây là giai đoạn đẹp nhất của đời mình. Song hầu như không phải vậy.
Lật lại những trang nhật ký của ngày xưa, thấy mình cũng nhiều lo lắng, nhiều buồn bã lắm và cũng phải vất vả nhiều mới tìm ra được thứ mình cần. Điều cơ bản là ở tuổi này, mình gần như chưa ý thức được hết sự quý giá của mỗi khoảnh khắc sống trong cuộc đời non trẻ của mình.
Những bước chập chững đầu đời, tự tin vô cớ, va vấp loạn xạ, hy vọng và thất vọng thường xuyên, chưa kịp đau hết nỗi đau này, đã có thể ngu ngơ mỉm cười với nỗi đau khác. Những năm 20 khởi đầu bằng biết bao mơ ước rực rỡ về những điều kỳ diệu, và kết thúc theo một cách mà mình (lúc ấy) nghĩ rằng thật riêng biệt, nhưng (bây giờ) nhớ lại, thì thấy cũng giống mọi người thôi.
Qua vèo như một giấc mơ, năm 20 tuổi và năm 29 tuổi hình như không khác gì nhiều lắm, mình chưa cảm nhận được thời gian đi chậm hay nhanh thì tuổi 20 đã hết. "Ta ngập ngừng qua hết tuổi đôi mươi..." Những năm ấy, mình nhiều khi thật "ngu dại", thật "sến", nhưng không sao, may nhờ hồi đó ngu hết định mức rồi, sến hết định mức rồi nên bây giờ đỡ ngu, đỡ sến lại. Cô bạn mình hồi đó tỉnh táo lắm, đến bây giờ tóc đã bắt đầu điểm bạc thì mới cuống cuồng sến khờ sến dại, đến nỗi mọi người xung quanh thấy kỳ cục, mà mình cũng chẳng biết nói sao.
Chặng đường này là nơi khởi đầu cho mọi sự lớn lao trong đời một người đàn bà: lấy chồng, sinh con, xây dựng một gia đình, bắt đầu một nghề nghiệp... Ai cũng tin đó là sự bắt đầu để rồi sẽ chín tới. Cho dù rồi có người sẽ gãy đổ, có thứ sẽ hóa ra tầm thường, nhưng đó là của giai đoạn sau. Ước mơ, lòng tin và tình yêu vẫn là những điều đẹp đẽ ở 10 năm này, đẹp bởi vì niềm tin tinh khôi và còn chút dại khờ con trẻ.
Những mùa hoa "như lửa cháy khát khao..."
Tuổi 30 ào đến khi mình chưa kịp đếm, nhưng 10 năm này sẽ đi qua với những thấm thía trải nghiệm vô cùng sâu sắc. Như đất trời mùa hạ, mưa giông, bão táp, phong ba, nắng hối hả và mưa tầm tã, tất cả diễn ra trong những khoảnh khắc bất ngờ và liên tục.
Bước vào tuổi 30, có những phút thức tỉnh làm ta choáng vàng, thức tỉnh về bản thân mình, thức tỉnh về người làm bạn đời mà mình đã lựa chọn. "Hội chứng bảy năm sau hôn nhân" là đây. Có người tung hê tất cả sau những thất vọng và đổ vỡ. Có người hiểu rằng, cho dù có tất cả những khác biệt, những thất vọng đó, mình cũng phải chấp nhận, phải sống chung, cùng nuôi dạy con cái, bởi không muốn trở lại những tìm tòi và lựa chọn lúc này.
Tuổi 20 chọn lựa, nhưng tuổi 30 phải sắp xếp và vận hành cuộc sống. Ngẩng đầu lên và đối mặt với những thách thức của cuộc đời, cô gái yếu đuối trở thành người đàn bà vững vàng và mạnh mẽ hơn. Nhiều ông chồng đã bật kêu lên: "Hồi xưa sao hiền lành dịu dàng là thế, giờ có con, nàng biến thành... cọp mất rồi!"
Những đứa con chiếm nhiều thời gian của người mẹ, lý do này khá quan trọng, tuy nhiên chưa phải là lý do duy nhất để làm mình thay đổi. Sâu xa hơn, trong lòng mình, cái ảo tưởng "nương bóng tùng quân" đã bắt đầu lung lay và yếu ớt dần. Mình bắt đầu hiểu, có những vấn đề chỉ riêng mình mới có thể giải quyết. Song song với điều đó, hình như khi người đàn bà bắt đầu trưởng thành ở tuổi 30 thì những người đàn ông của họ vẫn còn ham chơi và chưa kịp lớn.
Điều này dẫn tới việc mình phát hiện ra những người khác đã lớn kịp mình, hoặc lớn hơn hẳn mình. Tình yêu ở đây không phải là sự ngưỡng mộ si mê dai dẳng hay sự phải lòng chốc lát của tuổi trẻ, nó là sự nhận thức về những gì mình thiệu hụt trong cuộc sống, và ý thức bù đắp quyết liệt. Có những ngọn lửa cháy ở lửa tuổi này nồng nàn, tha thiết đam mê, cái đam mê mà lứa tuổi thanh xuân không bao giờ với tới. Không còn nhầm lẫn giữa sự trẻ trung và sự quyến rũ, không còn nhầm lẫn giữa tình yêu và lòng thương nhớ lặng thầm, người đàn bà muốn cái mình còn thiếu, và đi thẳng đến, cầm lấy cái mình muốn.
Trong đời, người ta có những quãng thời gian để làm một số việc đã được xác định. Những năm tuổi 30 thường người phụ nữ làm nhiều, mất nhiều mà được cũng nhiều. Những nỗ lực cá nhân cùng với nhận thức của bản thân không cho phép mình phiêu lưu với tình yêu nữa.
Mười năm của tuổi 20, đã từng tha thiết, tưởng có thể chấp nhận hy sinh tất cả, tưởng sẽ dài lâu, sẽ yêu đến trọn đời... đã cho họ những kinh nghiệm. Vậy nên, những mối tình của tuổi 30 thường được cất đi khi đến lúc cần phải cất, êm thấm và lặng lẽ. Cả những nỗi thất vọng cũng được tự thu xếp một cách âm thầm. Vẫn trẻ trung, nồng nàn, tự chủ và đầy hiểu biết - khi mình ở tuổi 40, mình thấy chân dung của người đàn bà ở tuổi 30 là vậy.
"Nhìn những mùa thu đi..."
Khi mình biết chấp nhận những điểm yếu của mình, mình bắt đầu sang tuổi 40. Trẻ con trong nhà bắt đầu vào tuổi dậy thì. Cuộn phim cuộc sống bắt đầu thấp thoáng những cảnh quay cũ được tua lại. Bất chợt nhận ra, mùa thu của cuộc đời sẽ đến trong nay mai. Bất chợt nhận ra không còn nhiều thời gian, mình sắp sửa mấp mé sang bờ bên kia của con dốc cuộc đời. Ai đó chưa một lần yêu ở thời tuổi trẻ, lúc này sẽ hốt hoảng dại khờ yêu, mà yêu ở tuổi này, chắc sẽ ngớ ngẩn và sai sót, kéo theo những hệ lụy chưa chắc còn thời gian để sửa chữa.
Nhưng, tìm lại trong những bài hát cũ, thấy Life starts at 40 (John Lennon) - Cuộc đời bắt đầu ở tuổi 40. Sự bắt đầu có lẽ được hiểu ở chỗ tuổi 40 là tuổi để tái hiện đầy đủ những gì mình đã bỏ quên trong 20 năm qua. Tự chủ về kinh tế, đằm thắm về tinh thần, mình hiểu ra rằng mọi chuyện đều có thể xảy ra trên đời, đều có cái lý sâu xa của nó, và mình bình tĩnh đón nhận, suy xét, để có thể vượt qua. Sự bắt đầu ở tuổi 40 là sự bắt đầu của một "thương hiệu vàng" về phong cách, phẩm chất và vị trí gia đình, vị trí xã hội.
Tuổi 40, người phụ nữ biết nâng niu mình hơn. Khi những nỗi mệt mỏi của cơ xương, của suy tư có thể đến ngay từ buổi sáng sớm, khi bỗng nhiên mất ngủ, mình biết cái giá của một khuôn mặt vui vẻ, biết trân trọng che đi những rãnh sâu dưới mắt. Vẻ đẹp thiếu phụ rực rỡ mà mỏng manh, đang ở đoạn cuối con đường nhan sắc, rực lên một ánh hoàng hôn buồn lộng lẫy để rồi có thể bất ngờ tắt lụi mà không cần đếm xỉa đến những tiếc nuối của khổ chủ. Son phấn, áo quần và tự chủ tinh thần làm nên diện mạo của tuổi 40. Tuổi 20 chỉ cần rửa mặt sạch buổi sáng, chui vào một chiếc áo sơ mi rộng thùng thình, tung tăng xuống phố hay ngồi buồn lãng mạn trong góc quán cà phê mà vẫn có bao nhiêu ánh nhìn ngưỡng mộ. Bốn mươi tuổi, không son phấn là "nghe những tàn phai", quần áo cẩu thả là lộ ngay ngấn mỡ này hay sự chảy xệ khác, và ngồi một mình trong quán cà phê đồng nghĩa với sự chờ đợi khắc khoải hay lặng lẽ khóc mà thôi...
"Về thu xếp lại..."
Mùa đông có lẽ là mùa dài nhất, bởi trong đời hầu như không có mùa xuân nào bừng lên cuối con đường tuyết trắng. Không phải không có lý khi các nhà chuyên môn gọi những ánh hào quang của tuổi 50 là "hồi xuân" - một mùa xuân ngắn ngủi và nhiều xáo động bất thường, xảy ra giữa những ngày đông và mở ra một thời kỳ phải thu xếp cuộc đời theo một cách khác, cho dù muốn hay không.
Có những nỗi lo lắng về sự thay đổi sâu xa trong cơ chế sinh học của mình, và về thói "lo ra" của các đức ông chồng. Những cơn bão lòng cũng hay gắn với những cơn bốc hỏa tiền mãn kinh, những cảm giác về sự thua thiệt... dễ làm mất đi niềm vui sống. Nhưng một số chị rất bình tĩnh cho biết, tuổi này cũng chính là lứa tuổi của sự cảm thông, trong đó nỗi thông cảm đầu tiên là thông cảm với ông chồng mình. (Thực ra ổng cũng hơn 50 tuổi, và cũng bắt đầu thiếu tự tin, nên tìm những đối tượng dễ tin hơn để tự củng cố lại niềm tự tin của ổng. Còn đối với mình, ổng biết không lừa được nữa rồi, bao nhiêu năm quần xà lỏn áo may ô, bây giờ làm sao che giấu được những bắp thịt đã nhão nhoét, hay hóa phép che đi cái bụng mỡ chình ình...). Các chị biết, các ông chồng cũng đến lúc hồi xuân, cũng phải tỏ vẻ thế thôi, nhưng đi đâu rồi cũng trở về nhà. Người phụ nữ mỉm cười, không còn đấu tranh với sự bao dung và kiên nhẫn, họ biết "gìn giữ hòa bình thế giới" và vì không muốn làm cực chính bản thân mình. Tuổi 50 của người phụ nữ là lứa tuổi của vẻ đẹp đã được đóng khung, và cần có sự hiểu biết, cảm thông, liên tưởng, mới chiêm ngưỡng được vẻ đẹp ấy. Họ biết hạnh phúc đến từ những điều giản dị, nên quý giá cuộc sống vô cùng. Họ sống cho mình, sống thông minh và tinh tế hơn. Cuốn phim cũ về cuộc sống bắt đầu tua lại, chầm chậm, thường xuyên: Những yêu đương si mê và những sai lầm của con trẻ, lời khuyên của mẹ và những kinh nghiệm mà bọn trẻ cho rằng đã lỗi thời, nhưng chỉ có mình mới biết: chỉ người chơi là mới thôi, còn trò chơi thì đã cũ lắm rồi...
